چربی  :
چربی منبع انرژی و سرشار از اسید لینولئیک است کمبود آن بر روی تولید تخم مرغ تاثیر منفی میگذارد چربی های جیره به عنوان حمل کننده ویتامین های محلول درچربی و جذب کننده ویتامینی ها هستند دراثر کمبود چربی جیره ، جذب ویتامینهای محلول درچربی مختل می شود
4- مسمومیت ها :
1-4 – نمک :
اگر چه پرندگان به سطوح کمی از نمک احتیاج دارند ولی وجود آن ضروری است مقادیر زیادنمک سبب مسمومیت و کاهش تولید تخم مرغ می شود به عبارت دیگر بین سطوح مورد نیاز وسطوح مسمومیت بایستی تعادل برقرار شود بالابودن نمک درجیره سبب مرطوب شدن بستر می گردد سطح سدیم درغذاهایی همانند پودرماهی ، کنجاله گلوتن ذرت ، پودر گوشت ، آب پنیر و کنجاله آفتابگردان بالا می باشد به طوری که در صورت استفاده از غذاهای ذکر شده سطوح نمک جیره باید کاهش یابد .
2-4 – فسفر :
فسفر و کلسیم از عناصر اصلی استخوان بوده و نسبت کلسیم به فسفر بر روی جذب هر یک از آنها موثر می باشد که به دنبال ان عدم بالانس این دوعنصر سبب کاهش تولید وکیفیت پوسته و جوجه دراوری میگردد نقش دیگر فسفر درمتابولیسم کربوهیدارتها ، متابولیسم چربی و کمک به تعادل اسید – بازبدن می باشد.
3-4-ویتامین d :
بالابودن ویتامین d سبب جذب بیشتر کلسیم شده که ممکن است تولید تخم مرغ را کاهش دهد دراغلب گونه ها تحمل مصرف ویتامین d تا 10 برابرحد مجاز ذکر شده است در حالی که در مدت کوتاه طیور می توانند تا 100 برابر حد نیازشان را تحمل کنند با این وجود زیاد بودن ویتامین d3 در جیره هنوز ناشناخته است .
4-4 – مایکوتوکسین ها :
قارچ ها با تولید سم بر روی سلامت طیور وکاهش تولیدتخم مرغ اثر می گذارند همچنین بسته به نوع سم تولیدی جذب غذاها را نیزتحت تاثیر قرار می دهد در اثر سموم قارچی ، کمبود کلسیم و ویتامین d3 درمرغان تخمگذار ظاهر شده و نیز دراثر اختلالات هورمونی ف کاهش تولید تخم مرغ ظاهر می شود .سم آفلاتوکسین دردانه های ذرت انبار شده و در مزارع توسط قارچی به نام مایکوتوکسین های دیگری در ذرت وغلات دیگر دیده می شود که از آن جمله می توان به زیر النون اکراتوکسین 2-t توکسین ، وومی توکسین ، سیترینین اشاره نمود تاکنون بیش از 300 نوع مایکوتوکسین شناسایی شده است
5-4 – بوتولیسم :
بوتولیسم توسط سموم نروتوکسین ایجاد شده که ان هم به وسیله باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود در اثر مصرف غذاهای فاسدولاشه ها این حالت رخ می دهد تالاب هاو مانداب ها اغلب دارای آب هایی هستند که مواد معدنی آنها و میزان باکتری و قارچ آنها زیاد وحاوی این توکسین است .
6-4- سموم دیگر:
درجه سمیت یک گیاه یا دانه متفاوت بوده ولی در اغلب موارد برتولید جوجه درآوری ، رشد وزنده ماندن تاثیر منفی می گذارد از این گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1- گلسنک ها
همچنین آفت کش ها ، علف کش ها ، ضد عفونی کننده ها ، کود ، داروها ، آنتی بیوتیک ها ، روغن و ضد یخ می توانند برای طیور سمی باشند .
ب – آنتی کوکسیدیال
در گله های جوان ، پولت های جایگزین و پرندگان گوشتی از داروهایی استفاده می شود که از شیوع یا بروز کوکسیدیوز جلوگیری می کند از انتی کوکسیدیال ها در مرغان تخمگذار تجاری استفاده نمی شود .
نیاکاربازین داروی ضد وکسیدیوز بوده که باعث افت عملکرد مرغان می شود حتی اگر درجیره مرغان تخمگذار یا مادر در سطح طبیعی استفاده گردد از عوارض دیگر استفاده ازاین داروی ضعیف شدن غشاهای زرده لکه لکه شدن زرده می باشد در تخم مرغهای قهوه ای پوسته کمرنگ شده ودر 48 ساعت بعد از متمایل به سفید می شود حتی سطوح اندک نیکاربازین می تواند هچ رنگ پوسته و لکه لکه شدن زرده را تحت تاثیر قرار دهد موننسین آنتی کوکسیدیال موفقی بوده ولی در صورت پایین بودن پروتئین جیره اثر منفی برروی تولید تخم مرغ خواهند داشت آنتی کوکسیدیال های یونوفره دیگر چنین اثری دارند .
ج- اشتباهات مدیریتی
ج1-قطع غذا :
قطع غذا به مدت چندین ساعت سبب کاهش تولید تخم مرغ می شود و جود مکمل های مناسب و کافی درجیره ها ضروری است در صورتی که غذا به مدت بیش از 2 هفته در مزرعه ذخیره شود ممکن است دچار کپک زدگی شود بخصوص انکه رطوبت غذاها بالا باشد در طول ذخیره سازی توان ویتامین های موجود در خوراک کاهش می یابد .
ج2- قطع آب :
آب یکی از مهمترین مواد مغذی اصلی است که حدود 70 دصد از وزن بدن را تشکیل می دهد عدم دسترسی به آب به مدت چندین ساعت باعث کاهش تولید تخم مرغ می شود مرغها به فقدان اب نسبت به فقدان غذا حساسیت بیشتری نشان می دهد .آب مورد نیاز بسته به درجه حرارت و رطوبت نسبی ترکیب غذا و میزان تولید تخم مرغ متفاوت است مصرف آب به وزن بدن مرغ بستگی دارد ولی گرمای هوا تاثیر بسیار زیادی در مصرف آن دارد .
ج3- کاهش طول روز :
طیور برای تولید تخم مرغ به حداقل 14 ساعت روشنایی نیاز دارند شدت روشنایی بایستی به میزانی باشد که بتواند از روشنایی طبیعی باعث می شود که با کاهش طول روز در پاییز و زمستان تولید تخم مرغ متوقف و پرریزی آغاز شود مرغانی که تنها از نور طبیعی استفاده میکنند شروع مجدد تولید آنها در فصل بهار خواهد بود .
ج4- درجه حرارت بالای آشیانه ها :
درجه حرارت بالای محیطی مشکلات زیادی برای تمام طیور ایجاد میکند در استرس شدید گرمایی ، مصرف غذا ، تولید تخم مرغ و اندازه تخم مرغ ، جوجه درآوری تحت تاثیر قرار میگیرد سایه ، تهویه مناسب ، تامین آب سرد کافی به کاهش اثرات نامطلوب استرس گرمایی کمک می کند .
د- انگل خارجی
انگل های خارجی منبع تغذیه شان خارج از بدن میزبان می باشد و به آنها اکتوپارازیت گویند .
د1- مایت مرغان شمالی
مایت مرغان شمالی ازانگل های خارجی بدن پرندگان است مایت ها به دلیل مکیدن خون طیور سبب سوزش ، خارش و کم خونی شدید پرندگان می شود و به دنبال آن کاهش بازده غذایی ، تولید تخم مرغ وکم شدن مقاومت به بیماری ها مشاهده می شود .
د2- شپش ها :گونه های متعددی از شپش های جونده در گله های کوچک مشاهده میشود شپش ها از زخم های پوستی ، دلمه ها تغذیه کرده و محل زندگی انها لابلای پرهاست شپش ها به کمک قسمت های دهانی و چنگال های خود در روی پوست حرکت میکنند سوزش و خارش دائمی پرندگان باعث ایجاد رفتار عصبی و غیر عادی شده و پرهای پرندگان ژولیده می گردد درگله هایی که مورد تهاجم قرار گیرند افت تولید تا 10% می رسد اگرچه دربرخی موارد کاهش تولید تا بیش از 20 درصد نیز می رسد .
د3- کک :
درمرغان خانگی یکی از مشکلات بوده و بایستی ریشه کن شوند جنس های ماده در روی پوست نواحی سر، صورت سکنی گزیده وسبب سوزش ، خارش شدید ودر برخی موارد سبب کوری می شوند .
ه – انگل های داخلی
این دسته ازانگل ها درداخل بدن حیوان زندگی و تغذیه میکنند هجوم انگل ها سبب کاهش بازده غذایی ، رشد ضعیف ، کاهش تولید تخم مرغ و مرگ و میر می شود پرندگان آلوده به بیماری های ویروسی و نیز استرسها بسیار حساس خواهند شد .
ه1- نماتدها :
نماتدها یاکرمهای گرد درناحیه خاصی از دستگاه گوارش یا روده زندگی می کنند .
ه 2- کرم کدو (سستودها ) :
دارای رنگ سفید یا مایل به زرد بوده و این کرمهای نواری شکل با قطعات پهن می باشند اندازه آنها از 17/0 تا 12 اینچ متفاوت می باشند کرمهای کدو خسارت چندانی به روده ها وارد نمی کنند ولی رقیب غذای طیور هستند ستودها غذای خود را هضم نکرده بلکه از غذای هضم شده طیور قبل از جذب آنها استفاده می کنند برخی از داروهای ضد انگلی هردو واریته نماتد و سستودها را نابود می کنند .
و- بیماری ها
و1- آبله طیور :
یک بیماری ویروس درجوجه ها بوده که با علامت جراحات دلمه مانند ، روی پوست و قسمتهای بدون پر و یا روی حنجره ومجاری دهان یا درمجاری تنفسی ظاهر می شوند آلودگی طیور به ویروس آبله سبب کاهش رشد ، ضعف جوجه ها ، ضریب تبدیل نامطلوب وافت سریع تولید تخم مرغ می شوند ویروس آبله درهر سنی می تواند ظاهر شود ابله به صورت مستقیم یا غیر مستقیم منتقل می شود .
و2- کوکسیدیوزیس :
کوکسیدیوز یک بیماری پروتوزآیی است که با تورم روده واسهال در طیور مشخص می شود شدت بروز آن از خفیف تا حاد متغیر می باشد سویه های مختلفی از آن وجود دارند که علائم متفاوتی دارندکمخونی ، تلفات شدید ، لاغری ، کاهش مصرف غذا ، اسهال و کاهش تولید تخم مرغ از نشانه های آن است به طور معمول از کوکسیدیواستات ها در جیره جوجه های گوشتی استفاده می شود ولی اخیرا از واکسنهای زنده استفاده می گردد .