مجله سیب سبز – عذرا جوانمردی: هر صورتی با لبخند زیباست؛ البته به شرطی که با لبخند دندان‌های ردیف و سفید چون مروارید نمایان شوند. این پیامی است که آگهی‌های تصویری برای سفید کردن دندان‌ها سعی می‌کنند به چشم و گوش و ذهن مخاطب برسانند.

 

با توجه به اینکه امروزه تقریبا تمام دندانپزشکی‌ها خدمات سفید کردن را انجام می‌دهند، این سوال مطرح می‌شود که آیا سفید کردن دندان‌ها آسیبی به دندان نمی‌زند؟ آیا هزینه سفید کردن دندان و به تعریفی زیبا کردن آنها به هزینه‌های مادی محدود می‌شود و هزینه‌های دیگری همچون از دست دادن سلامت دندان را روی دست مراجع نمی‌گذارد؟ دکتر قدیر محمدی، متخصص طب سنتی به این سوالات پاسخ می‌دهد و البته تاکید می‌کند سلامت دندان بر سفید بودن آن ارجحیت دارد.

دندان کاملا سفید، طبیعی نیست

مد می‌گوید که دندان‌های بسیار سفید، بسیار زیبا هم هستند اما آیا واقعا ممکن است کسی به‌طور طبیعی چنین دندان‌هایی داشته باشد؟ پاسخ منفی است. دندان‌ها براساس مزاج هر فرد، رنگ خاصی دارند؛ بنابراین اینکه بعضی می‌گویند هرچه مسواک می‌زنم و بهداشت دهان و دندان را رعایت می‌کنم ولی باز هم دندان‌هایم زرد هستند، حقیقت دارد. اینکه بعضی بدون سفید کردن مصنوعی دندان‌های سفید و درخشانی دارند، باز هم حقیقت دارد. مزاج هر کسی رنگ دندانش را تعیین می‌کند.

* صفراوی‌ها دندان‌های سفید متمایل به زرد دارند.

* دموی‌ها دندان‌های سفیدی ندارند و حالتی از زردی یا نوعی تیرگی در دندان‌های‌شان به چشم می‌خورد.
 
* سوداوی‌ها دندان‌های تیره ولی محکمی دارند که کمتر دچار پوسیدگی می‌شود.

* بلغمی‌ها تنها گروهی هستند که دندان‌های‌شان کاملا سفید است.

دندان سالم، دندان سفید

اصرار برای سفید کردن بیش از حد طبیعی دندان‌ها از راه‌های طبیعی عملا ممکن نیست حتی اگر مغز دندان را بشکافید، می‌بینید که کاملا سفید نیست. برای سفید شدن طبیعی دندان روش‌هایی وجود دارد که اصلی‌ترین و مهم‌ترین آنها، تمیزی دهان و دندان است. هیچ‌کس نمی‌تواند دندان خراب و پوسیده سفیدی داشته باشد؛ بنابراین اگر می‌خواهید دندان‌های‌تان سفید و درخشان باشند، قبل از هر چیز باید دندان‌هایی سالم داشته باشید.

با مراجعه به دندانپزشک اشکالاتی مانند پوسیدگی را برطرف و بعد بهداشت دهان و دندان را به دقت و به شکل مستمر رعایت کنید. اگر دندان‌های‌تان سالم باشند و بهداشت روزانه دهان و دندان (شامل مسواک کردن، نخ‌ دندان کشیدن و. . . ) را رعایت کنید، دندان‌های‌تان در اوج سفیدی و درخشندگی طبیعی خود خواهند بود.

سفید کردن دندان باعث زردی آن می‌شود!

بلیچینگ یا سفید کردن مبالغه‌آمیز و غیر استاندارد دندان با استفاده از روش‌هایی انجام می‌شود که به دندان آسیب می‌زند. مواد شیمیایی که در سفید کردن دندان به کار می‌روند، بخشی از سطح دندان را خراب می‌کنند. به این ترتیب بعد از مدتی نفوذپذیری دندان در برابر مواد رنگی و جرم‌ها بیشتر می‌شود و این بار زردی دندان خیلی بیشتر رخ می‌دهد. تکرار این کار هم هزینه زیادی دارد و هم سلامت دندان را از بین می‌برد. توصیه اکید این است که به صرف داشتن دندان و لثه سالم و تمیز اکتفا کنید و از چاله به چاه نیفتید!

توصیه‌های ایمنی برای داشتن دندان‌های سالم

* هیچ‌وقت با دندان‌تان چیزهای سختی مثل فندق و پسته نشکنید.

* تخمه شکستن اشکالی ایجاد نمی‌کند ولی اگر در خوردن تخمه هم افراط شود برای دندان مضر خواهد بود.

* از خوردن خوراکی‌های سخت که برای شکستن یا خرد کردن‌شان به فک فشار می‌آید، پرهیز کنید. در این مورد حتی ته‌دیگ‌های سخت و ضخیم هم می‌تواند به سلامت دندان‌های‌تان آسیب بزند.

* خوراکی‌هایی که لازم است طولانی و سخت آنها را بجوید برای دندان مضر هستند؛ گوشت نیم‌پز یا استخوان گوشت از همین قبیل هستند.

* مواد خوراکی بسیار شیرین، غلیظ و کشدار مثل گز، سوهان، حلوا و خرما را به‌ندرت مصرف کنید.

* خوراکی‌های سرد و گرم را بلافاصله بعد از یکدیگر میل نکنید. بعضی عادت دارند بستنی بخورند و بعد از آن (حتی بدتر) یا همراه با آن چای بنوشند! این کار باعث می‌شود دندان‌ها ترک بخورند و دچار پوسیدگی شوند. صبر کنید دندان به دمای طبیعی برسد سپس سراغ خوراکی بعدی بروید. معمولا نیم‌ساعت تا یک ساعت بین ماده غذایی سرد و گرم باید فاصله بیندازید.

* بعضی‌ها برای اینکه چاق نشوند، بعد از خوردن هر وعده غذایی انگشت در حلق می‌کنند تا آنچه را خورده‌اند، بالا بیاورند. این کار باعث می‌شود اسید فراوانی همراه مواد غذایی به حلق و دهان بیاید که باعث پوسیدگی دندان می‌شود.

* افرادی که دچار ریفلاکس معده هستند، بهتر است برای حفظ سلامت دندان‌های‌شان هم که شده هرچه زودتر درمان شوند چون حالت ترش کردن درواقع برگشت اسید معده به دهان است و باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

* مراقب دندان‌های خردسالان باشید. به کودکان خوراکی‌های سفت ندهید. همه می‌دانند دندان‌های جلویی کودکان (یا همان دندان‌های شیری) در هفت سالگی می‌ریزند. اگر دندان پیش از موعد مقرر در اثر جویدن یا شکستن خوراک سفت بشکند، جوانه دندان آسیب می‌بیند.

* افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند به هیچ‌وجه نباید خوراکی‌های سفت را که به جویدن مداوم و سخت نیاز دارند، میل کنند چون ممکن است دندان‌شان بشکند.

چند بار در روز مسواک بزنیم؟

تعداد دفعات مسواک زدن را وعده‌های غذایی تعیین می‌کند. باقیمانده غذاها از روی دندان و در فضای میان دندان‌ها باید بعد از صرف غذا تمیز شوند. بعضی‌ها دو وعده غذا می‌خورند و بعضی‌ها سه وعده، بر همین مبنا روزانه دو تا سه بار مسواک زدن دندان‌ها لازم است؛ البته گفته می‌شود صبح‌ها قبل از خوردن غذا هم یک مسواک مختصر یا غرغره کردن، مفید واقع می‌شود چراکه شب تا صبح اسید و بخارات معده روی لثه و زبان رسوب می‌کند.  همچنین بعد از صرف غذاها و خوراکی‌هایی که رنگ یا غلظت زیادی دارند، شستن دهان یا غرغره کردن ضروری است. این کار برای کسانی که عادت به نوشیدن قهوه، چای، خوردن شکلات و شیرینی دارند، ضروری است.

خمیر دندان هم ممکن است باعث پوسیدگی شود! بعضی افراد گلایه می‌کنند هرچه مسواک می‌زنند فرقی به حال دندان‌های‌شان نمی‌کند حتی خودشان را با کسانی که کمتر به دندان‌های‌شان رسیدگی می‌کنند، مقایسه می‌کنند. نتیجه مقایسه این است که هر دو دندان‌های‌مان می‌پوسد! اگر کسی به بهداشت دهان و دندان کاملا رسیدگی می‌کند ولی نتیجه‌ای نمی‌گیرد باید به خمیر دندانش شک کند.

بعضی خمیردندان‌ها حاوی موادی هستند که باعث پوسیدگی می‌شود. ضمن اینکه خمیردندان اگر فاسد شده باشد، نه‌تنها باعث تمیزی دندان نمی‌شود بلکه پوسیدگی زودهنگام هم می‌دهد. برای اینکه دچار چنین مشکلی نشوید، حتی‌الامکان سعی کنید خمیردندان‌هایی در اندازه‌های کوچک تهیه کنید که زود مصرف و تمام می‌شوند. در نظر داشته باشید هیچ راهی برای تشخیص این مساله وجود ندارد. تنها روش ممکن این است که حسابی به دندان‌های‌تان رسیدگی کنید و اگر نتیجه نگرفتید، خمیردندان‌تان را عوض کنید.

دندان سالم در لثه سالم

دندان‌های سالم روی لثه‌های سالم رشد می‌کنند؛ بنابراین یکی از راه‌های تامین سلامت و بهداشت دندان، مراقبت از لثه‌هاست. در طب سنتی به داروهایی که جهت رفع مشکلات دندان ساخته می‌شوند، «سنون» گفته می‌شود. سنون محکم کردن لثه با هدف به دست آوردن سلامت دندان تجویز می‌شود. افرادی که لثه‌های ضعیف یا بیماری دارند (مثلا حین مسواک کردن لثه‌های‌شان دچار خونریزی می‌شود) با استفاده از سنون محکم‌کننده لثه، درمان می‌شوند.

نسخه‌های طبیعی برای سلامت لثه و دندان

* هرکدام از گیاهان کزمازک، سُعد، گل سرخ و سنبل‌الطیب را به میزان مساوی بکوبید ، الک و با هم خوب مخلوط کنید. سپس آن را با انگشت به حالت مسواک کردن روی دندان‌ها بکشید. سعی کنید این ماده را نیم‌ساعت روی دندان‌های‌تان نگه دارید و بعد از نیم‌ساعت خوب آبکشی کنید.

* گشنیز بو داده را پودر و با مقدار کمی سرکه مخلوط کنید. این محلول را غرغره کنید. می‌توانید آن را روی لثه‌های‌تان هم بکشید. در هر دو حالت باعث استحکام لثه و دندان می‌شود.

* دم الاخوین، کزمازک، انزروت، کندر، تباشیر، گل سرخ، گلنار و پوست انار ترش را به مقدار مساوی پودر و با یکدیگر مخلوط کنید. آردی که به دست می‌آید را به شکل مسواک با انگشت روی دندان بکشید.

* نصف استکان سماق را بجوشانید و خوب صاف کرده و بعد آن را با گلاب مخلوط کنید. محلول به دست آمده را غرغره کنید.

سنون محکم کردن لثه و جرمگیری دندان: سنون علاوه بر مستحکم کردن لثه می‌تواند تا حد نسبتا خوبی جرم دندان‌ها را هم بگیرد و باعث سفیدی و درخشندگی‌شان شود.

* شش مثقال از عاقرقرحا، وج، کزمازک و سُعد را با سه مثقال از پوست انار، مازوی سبز، کندر، گلنار، گل سرخ و چهار مثقال از ریشه سوسن کبود و نشاسته کتیرا و گشنیز خشک بو داده پودر و مخلوط کنید. حدود دو مثقال از ترکیب کف دریا و سنگ نمک را به مواد اضافه کنید. محصول نهایی را به شکل مسواک با انگشت روی دندان‌ها یا لثه بکشید.